[Series Updated 2024 Edition] Sago't Gulaman 1 Updated 2024 Edition

    Ilang araw pa lamang ang nakakalipas mula nang ako’y magtapos ng high school nang maisipan kong makipagsapalaran sa Maynila. Magsasaka lamang ang aking mga magulang, at kapos na kapos ang kanilang kita upang itaguyod kaming walong magkakapatid. Kaya, naisip kong malaking tulong sa aming pamilya kung makakapagtrabaho ako sa lungsod.

    Daladala ang kaunting damit at ilang personal na gamit, nilisan ko ang aming tahanan. May halong lungkot ang bawat hakbang—lungkot dahil simula ngayon ay mawawalay na ako sa aking mga magulang at mga kapatid. Ngunit pinilit kong isipin na ito’y para sa kanila; kailangan kong mangibang-bayan upang makatulong.

    Habang ako’y naglalakad papalayo, tinangay ko na lamang sa aking puso ang mga ngiti at habilin ng aking inay, itay, at mga kapatid. Ipinabaon nila sa akin ang kanilang mga pangarap, at ako nama'y nagpunta sa Maynila na puno ng pag-asa, ngunit may kasamang kaunting kaba.

---

    Si Jose, ang pinakamalapit kong pinsan, ay nagtatrabaho na sa isang grocery store sa Maynila. Doon ko rin balak magsimula. Mas mapalad ako kumpara kay Jose sapagkat ako’y nakatapos ng high school, habang siya naman ay napilitang huminto ng pag-aaral noong kami’y nasa Grade 6 pa lamang. Agad siyang pinapunta sa Maynila para maghanapbuhay.

Dahil sa unang beses kong makarating sa malaking lungsod, naligaw-ligaw pa ako, at gabi na nang sa wakas ay makarating ako sa grocery store na kanyang pinagtatrabahuhan. Pagkarating ko roon, tiyempong nasa labas si Jose at abala sa pagpapile ng mga kaha ng softdrinks.

---

Nang makita ko siya, halos hindi ko siya makilala. Malaki ang kanyang pinagbago mula nang huli kaming magkita. Ang dating payat at lalampa-lampa kong pinsan ay ngayo’y matipuno at tila singtigas na ng bato ang katawan—hindi maikakailang banat sa trabaho. Nagmature na rin ang kanyang itsura; sa totoo lang, kung hindi ko siya nilapitan ay hindi ko siya makikilala.

Nilapitan ko siya at sinubukang surpresahin. "Jose? Ikaw na ba 'yan?" tanong ko, habang abala pa rin siya sa kanyang ginagawa. Nang marinig niya ang boses ko, pansamantala siyang huminto at lumingon. Kita sa kanyang mukha ang pag-aalinlangan, tila iniisip pa kung sino ako.

Pagkaraan ng ilang saglit, bigla siyang ngumiti nang mapagtanto kung sino ako. "Tobias! Anong nangyari at napaluwas ka?" tanong niya, halatang nasorpresa at natuwa sa aking pagdating.

"Kararating ko lang galing sa atin," sagot ko, "Gaya mo, gusto ko ring makipagsapalaran dito sa Maynila."

"Ah, gano’n ba? Naku, ang laki ng pagbabago sa 'yo!" sagot niya, tila masayang makita ang kanyang pinakamamahal na pinsan. "May matutuluyan ka na ba dito?"

"Wala pa nga e," pag-amin ko. "Baka may alam kang naghahanap ng katulong o kaya ng trabaho?"

"Naku, insan, problema 'yan," sagot niya habang nagkakamot ng ulo. "Wala akong alam na pwede ka agad pasukan, pero... teka, baka may maitulong ang amo ko. Papakilala kita."

---

Dinala ako ni Jose sa kanyang amo na si Mr. Marlon Cheng, isang matandang Intsik na bagama’t may katandaan na, ay makisig pa rin ang itsura. Hiwalay siya sa asawa at may dalawang anak na lalaki—si Steven at si Zoren. Si Steven, ang panganay, ay isang dealer ng kotse. Makikita sa kanyang matipunong katawan at makinis na kutis na alaga ang sarili.

Si Zoren naman, bagama’t mas maliit at payat kumpara sa kanyang kuya, ay hindi rin nagpapahuli sa kaguwapuhan. Nasa kolehiyo pa lang si Zoren, at tila pareho silang hindi sanay sa araw—makinis at maputi ang kanilang kutis.

Napakabait ng pamilya ni Mr. Cheng. Nang malaman nilang wala pa akong matutuluyan, inalok nila ako na manatili sa kanila pansamantala. Kinagabihan, nagkaroon kami ng masarap na hapunan—sabay-sabay kaming kumain, kasama pati mga kasambahay. Tila isang tradisyon ito para kay Mr. Cheng; pantay-pantay ang tingin niya sa lahat, at gusto niyang sabay-sabay kaming lahat sa hapag-kainan.

---

Pagkatapos ng hapunan, dinala ako ni Jose sa kanyang kwarto. Pagod na pagod ako mula sa biyahe kaya mabilis akong nakatulog. Si Jose naman, pagkatapos akong ihatid, ay bumalik pa sa kusina upang magligpit ng aming kinainan. Nagising lamang ako nang maramdaman kong tumabi na siya sa akin sa kama, tahimik at hindi nagsalita, marahil iniisip na tulog na ako.

Subalit kahit gaano ako kapagod ay hindi na ako makabalik sa pagtulog. Sa halip, nakatitig ako sa kisame, pilit na pinipilit ang aking sarili na makatulog. 

---

Ilang minuto pa lamang ang lumipas nang may kumatok sa pinto. Dahan-dahang bumangon si Jose upang buksan ito. Si Zoren, ang bunsong anak ng amo niya, ang naroon.

May pinag-uusapan ang dalawa na hindi ko marinig nang maayos. Nagulat na lamang ako sa mga sumunod na nangyari. Pinapasok ng aking pinsan na si Jose si Zoren. Pagkasara ay agad nitong isinandal si Jose sa pintuan at sabik na hinalikan.

Nagpupumilit akong intindihin ang nangyayari, pero para akong nananaginip sa aking pagkagulat. Hindi ko inasahan na makakasaksi ako ng ganitong tagpo—ang anak ng amo ni Jose at ang aking pinsan, sa isang hindi inaasahang pagniniig. Dahil sa kakaibang eksenang ito, bigla akong nakaramdam ng kakaibang init, hindi ko alam kung bakit.

Nagsimulang lumuhod si Zoren sa harapan ni Jose at walang pag-aatubiling isinubo ang malaking ari ni Jose. Sa bawat galaw ng kanilang katawan, ramdam ko ang lumalalim na tensyon sa loob ng kwarto. Nakapako ang mga mata ko sa kanilang ginagawa, hindi alam kung paano kikilos. Ang init ng kanilang mga katawan ay tila dumaloy din sa akin, at hindi ko maiwasang maramdaman ang pagkasabik at libog sa nasasaksihan.

Itutuloy...